چه نکاتی رادر مورد تغذیه نشخوارکنندگان باید بدانیم؟

تغذیه نشخوارکنندگان در دامداری

 تغذیه نشخوارکنندگان و رعایت اصول آن برای هر دامدار ضروری ولازم است .می دانیم تغذیه یکی از مهمترین مواردی است که در زندگی همه موجودات، نقش حیاتی ایفا می کند. حیوانات براساس معیارهای مختلف، به چند گروه تقسیم می شوند که نشخوارکنندگان گروهی از آن ها هستند. نوع جیره غذایی که برای این دسته از حیوانات استفاده می‌شود، با جانداران دیگر همانند پرندگان، ماهی ها و.. تفاوت دارد به دلیل اینکه سیستم گوارشی آن ها شبیه به یکدیگر نیست. در این مقاله قصد داریم در مورد تغذیه نشخوارکنندگان و ضرورت کیفیت غذایی آن ها صحبت کنیم. توصیه می کنیم با دقت تمامی مطالب را مطالعه کنید.

دسته‌بندی خوراک نشخوارکنندگان

1- علوفه و مواد خشبی شامل علوفه خشک ، علوفه تر و سیلو شده

مهم‌ترین ماده غذایی که باید در جیره غذایی نشخوار کنندگان وجود داشته باشد، فیبر خام است. این فیبر حرکات دودی روده را تأمین نموده و کمک می‌کند جریان مواد غذایی در سیستم گوارش، بهتر و سریع‌تر انجام شود. وجود علوفه، تأمین‌کننده فیبر خام موردنیاز بدن دام است به همین دلیل باید در تغذیه نشخوارکنندگان به مقدار کافی لحاظ شود. همان گونه که گفته شد، علوفه انواع مختلف دارد:

 

– علوفه خشک

این نوع علوفه از بقایای محصولات زراعی مثل جو و گندم که تحت عنوان کاه و کلش شناخته می‌شود وانواع گیاهان علوفه ای مثل یونجه خشک شده به دست می‌آید. کشاورزان بعد از برداشت غلات، کاه و کلش وبقایای حاصل را برای تغذیه دام جمع آوری می‌کنند.

– علوفه تر

می‌توان گیاهان علوفه‌ای همانند یونجه، شبدر و.. را به‌صورت تازه به مصرف دام رسانید. البته در تولید علوفه تر می‌توان از گیاهان زراعی همانند گندم و جو که بصورت سبز برداشت می شوند نیز استفاده کرد، که به آن قصیل جو یا گندم می گویند، که در فصل بهار ازاین علوفه برای تغذیه دام می توان بهره برد. برای تولید این نوع علوفه از ارقام زراعی با رشد رویشی زیاد استفاده می‌شود تا حجم علوفه تولیدی از نظر اقتصادی به‌صرفه باشد.

– علوفه سیلو شده

در طول فصل زمستان که علوفه تردرمزارع قابل تولید نیست می توان علوفه تر برداشت شده در تایستان را سیلو وذخیره کرد ودر فصول سرد سال به خوراک حیوان رساند. یکی از انواع علوفه که برای دام بسیار مفید خواهد بود، علوفه سیلو شده است. در زمان برداشت علوفه، از دستگاه چاپر استفاده می‌شود. گیاه توسط این دستگاه به قطعات ریز خرد شده و به داخل کامیونهای حمل ریخته می‌شود. سپس این  علوفه به سیلوهای  محل ذخیره منتقل می شوند .

علوفه در داخل سیلو  به طور کامل فشرده  شدهومتراکم می گردد. هدف از این فشرده شدن، تخلیه هوا از بین ذرات علوفه  تا شرایط برای تخمیر بی هوازی  فراهم گردد. البته لازم است در برخی موارد، تیمار میکروبی به علوفه اضافه شود تا تخمیر بهتر انجام گیرد. علوفه سیلو شده بسیار خوش خوراک بوده و نیاز غذایی دام در فصل زمستان را تأمین خواهد کرد.

2- مواد متراکم یا کنسانتره

از دیگر مواد غذایی موردنیاز که حتماً باید در جیره غذایی دام وجود داشته باشد، مواد متراکم یا کنسانتره است. این مواد از دانه‌های غلات همانند گندم، جو و ذرت، دانه‌های روغنی همانند پنبه و سویا، پوسته غلات، نظیر سبوس گندم و… تهیه شده است. البته دانه‌های روغنی را می‌توان به دو صورت برای تهیه مواد متراکم کنسانتره استفاده نمود. رایج‌ترین آن، استفاده مستقیم از دانه‌ها است اما می‌توان از کنجاله این گیاهان بعد از روغن‌کشی نیز برای این منظور استفاده کرد.

هدف از کاربرد  کنسانتره در تغذیه دام، تأمین انرژی و پروتئین‌های ضروری برای رشد است. البته دامداران عزیز دقت داشته باشند که نسبت کنسانتره به علوفه در جیره غذایی باید رعایت شود به گونه ای که عدم رعایت نسبت باعث گرفتاری گوارشی دامشان نشود. توصیه می‌کنیم در این مورد نیز از متخصص تغذیه کمک گرفته شود.

3- افزودنی‌ها

ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی توکسین‌ها مهم‌ترین افزودنی‌های مورداستفاده در جیره غذایی دام هستند. ویتامین‌ها میکرو المان‌هایی هستند که برای اعمال حیاتی دام بسیار ضروری بوده و در صورت کمبود، رشد وتولید حیوان  دچار اختلال خواهد شد. این مواد به‌صورت افزونیهای ویتامینی آماده در بازار عرضه می‌شود که در میزان استفاده، باید از متخصص مشورت گرفت.

مواد معدنی هم مکمل‌هایی معدنی هستند که هرکدام مشخصات خود را داشته و باتوجه‌به نیاز دام استفاده می‌شوند.این مواد هم بصورت مکمل معدنی در دسترس می باشند.

آنتی توکسین‌ها نقش سم زدایی در جیره را انجام می دهند. چون بعد از برداشت و انتقال علوفه به محل ذخیره و در زمان انبارداری، ممکن است علوفه بدلیل بالا بودن رطوبت وشرایط نامناسب نگهداری دچار کپک زدگی ورشد قارچهای سمی شود؛ لذا دامداران برای جلوگیری از تأثیر سموم بر روی سلامت دام و محصولتولیدی شیروگوشت، لازم است از آنتی توکسین‌ها در جیره غذایی دام استفاده کنند.

درواقع افزودنی ها بصورت مکمل وبا نسبت تعیین شده به کنسانتره مخلو وبه مصرف دام می رسند.

تأمین نیاز سرانه هر دام باتوجه‌به هدف پرورش و شرایط دام

با توجه باینکه دام برای چه منظور پرورش داده می شود وسن دام ومرحله تولید که در آن قرار دارد وفاکتورهای ریز ومتعدد دیگر می توان نیاز غذایی دام را تعیین نمود:

– منظور از پرورش به این معنی که دام برای تولید گوشت پرورش داده می شود یا تولید شیر که اصطلاحا دام گوشتی یا پرواری ویا دام داشتی یا شیری نامیده می شود

– سن دام که در مرحله رشد است یا دام بالغ

– مرحله تولید که معرف اینست که دام در چه مرحله ای از تولید قرار دارد ،مثلا یک دام پرواری در مرحله چاق شدن وعرضه برای فروش است یا مراحل رشد را طی میکند،ویا دام شیری در چه مرحله ای از تولید شیر است وتولید روزانه دام به چه میزان است ،یا دام داشتی و در مراحل رشد و تولید مثل و یا آبستنی است.

برای تامین احتیاج دام متخصص تغذیه باید به نکات عنوان شده توجه نماید.

مدیریت تغذیه نشخوارکنندگان

دامداران عزیز باید به قیمت مواد غذایی توجه داشته باشند. به‌هرحال هدف از راه‌اندازی دامداری، سودآوری است لذا در زمان خرید جیره دقت کنند که خوراک،علاوه بر کیفیت مناسب ، قیمت مناسب نیز داشته باشد تا تولید برای دامدار از صرفه اقتصادی مناسب برخوردار باشد. در این صورت فعالیت پرورش دام می تواند از سود آوری خوبی برخوردار باشد ،چون میزان عمده هزینه های پرورش را در دامداری ،خوراک دام تشکیل می دهد ،پس خرید به موفع وذخیره سازی  خوراک در زمان مناسب از ضروریات امر پرورش ودامداری است که هر دامدار موفق آنرا رعایت میکند.

امیدواریم که این مقاله برای علاقه مندان مفید بوده وبهره برداری لازم از آن صورت گیرد ،کارشناسان ما پاسخگوی سوالات شما ازطریق چت واتساپ  09354797833 ویاتماس باشماره تلفن 09190359465 می باشند .