دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی و اهمیت آن در مزارع لبنی
دوشیدن دام‌ها و توزیع شیر آن‌ها بدون استفاده از دستگاه خنک‌کننده شیر یا همان دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی امری غیرممکن است. وجود چنین دستگاهی، لازمه‌ی برداشت و توزیع شیر سالم و بهداشتی محسوب می‌شود. گرمای طبیعیِ شیر تازه، پایداری و کیفیت آن را تهدید می‌کند. به همین دلیل اتخاذ تمهیدات لازم برای خنک‌سازی شیر، اهمیت بسیار زیادی دارد.
دمای بهینه‌ی شیر دام چقدر است؟
خنک کردن شیر دام بلافاصله بعد از دوشیدن دام‌ها از تکثیر سریع باکتری‌ها در آن جلوگیری می‌کند. بازه دمای بهینه‌ی شیر، پایین‌تر از 4 درجه سانتی‌گراد (40 فارنهایت) و بالاتر از نقطه انجماد آن است.
نگهداری شیر در این دما تا زمان فراوری آن، حفظ کیفیت آن را تضمین می‌کند. اگر دمای شیر از 4 درجه سانتی‌گراد بالاتر برود، تعداد باکتری‌های موجود در آن به‌سرعت رشد می‌کند. این امر، ماندگاری شیر و متعاقباً ماندگاری محصول لبنیِ نهایی را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد. با این توضیحات، اهمیت استفاده از دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی در دامداری‌ها یا سالن‌های نگهداری دام بیش از پیش آشکار می‌شود.
برای نگهداری بهینه از شیر با استفاده از دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- 30 دقیقه بعد از اتمام شیردوشی اولیه، شیر را تا دمای کمتر از 4 درجه سانتی‌گراد خنک کنید
- دمای شیر را در اطراف 3 درجه سانتی‌گراد نگه دارید
- تا 4 ساعت بعد از دوشیدن شیر یا حین اضافه کردن شیر تازه به شیری که قبلاً دوشیده‌اید اجازه ندهید که دمای شیر از 7 درجه سانتی‌گراد بالاتر برود
دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی شیر چه کاری انجام می‌دهد؟
همان‌طور که گفتیم یکی از ملاحظات اساسی در حفظ سلامت شیر، کنترل دمای آن است. دستگاه خنک‌کننده شیر یا دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی با سازوکار خاصی که دارد، همین کار را انجام می‌دهد. این دستگاه، شیر گرم و تازه دام را به‌عنوان ورودی دریافت می‌کند و در مدت‌زمان کوتاه، آن را تا دمای ایده‌آل سرد می‌کند.
نکته دیگری که درباره حفظ کیفیت شیر دام باید به آن اشاره کنیم، اهمیت تحرک شیر است. سکون طولانی‌مدت شیر می‌تواند با ایجاد تغییراتی در مزه و رنگ، زمینه‌ای را برای اُفت کیفی و حتی خراب شدن آن ایجاد کند. به همین دلیل یکی دیگر از کارکردهای دستگاه خنک‌کننده شیر صنعتی، جلوگیری از سکون شیر است. شیر ورودی به این دستگاه، ضمن خنک‌سازی، به‌طور پیوسته در حرکت است و توسط دستگاه (همزن) اصطلاحاً هم زده می‌شود. این تحرک در کنار دمای بهینه، هرگونه نگرانی از بابت خرابی شیر را به حداقل می‌رساند.
اجزای اصلی دستگاه شیر سرد کن دام
اکثر دستگاه‌های شیر سرد کن صنعتی دام دارای سه جزء یا بخش اصلی هستند: یک کمپرسور خنک‌کننده، یک واحد کندانسور خنک شونده با هوا یا آب و یک مخزن نگهداری.
کمپرسور خنک‌کننده، انرژی لازم را برای کارکرد اصلی دستگاه فراهم می‌کند. واحد کندانسور، به‌عنوان یک مبدل حرارتی عمل نموده و گرما را از شیر به محیط اطراف انتقال می‌دهد. درنهایت شیرِ سردشده به مخزن هدایت و در آنجا با دمای بهینه نگهداری می‌شود. ناگفته نماند مخزن، حالت متحرک دارد و با تحرک دائمی به‌طور پیوسته شیر را هم می‌زند.
انواع دستگاه خنک‌کننده شیر دام
دستگاه خنک‌کننده شیر دام در انواع متفاوتی تولید می‌شود که برای تفکیک این انواع، معیارهای مختلفی وجود دارد.
حجم دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی
حجم دستگاه شیر سرد کن صنعتی یکی از متداول‌ترین معیارهای دسته‌بندی آن است. درباره این شاخص با در نظر گرفتن تعداد دام و حجم شیر برداشتی تصمیم‌گیری بگیرید. شیر سرد کن ها در ظرفیت‌های 500 کیلوگرم، یک تن، دو تن و بالاتر موجود هستند که این ظرفیت می‌تواند به چند هزار لیتر هم برسد.
ساختار هندسی دستگاه خنک‌کننده شیر
ساختار و مدل هندسی دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی به متراژ و نوع مکان بستگی دارد. برخی مدل‌ها حالت چهارگوش یا مکعبی دارند که برای استفاده در محیط‌های کوچک بسیار مناسب هستند.
دستگاه شیر سرد کن ایستاده یا استوانه‌ای، مدل دیگری است که در محیط‌های بزرگ‌تر مثل کارخانه‌ها و همین‌طور اماکن توزیع شیر غیرپاستوریزه کاربرد زیادی دارد.
غیر از دو معیار فوق، معیارهای دیگری نیز وجود دارند که تعداد مخزن یکی از آن‌هاست. دستگاه‌هایی که یک مخزن دارند، بیشتر در فروشگاه‌های کوچک محصولات لبنی مستقر می‌گردند. درحالی‌که مدل‌های دو یا چند مخزنی در دامداری‌ها و برای نگهداری مُجزای انواع مختلف شیر اعم از شیر گاو، گوسفند، بز و … استفاده می‌شوند.
سخن آخر
دستگاه خنک کننده شیر درست مثل دستگاه شیر دوش دام به یکی از الزامات صنایع لبنی تبدیل شده است. دستگاه‌های شیر سرد کن صنعتی با سازوکارهای مختلفی کار می‌کنند. ولی فارغ از نوع سیستم خنک‌کننده و شکل عملکرد آن، انجام بررسی مستمر و حصول اطمینان از صحت کارکرد دستگاه اهمیت زیادی دارد. این بررسی، تمیزکاری و انجام بازبینی‌های فنی را شامل می‌شود. مشاهده هرگونه تغییر شکل یا تغییر رنگ روی کمپرسور خنک‌کننده می‌تواند یک نشانه هشداردهنده باشد که فوراً باید به آن رسیدگی کنید.
خنک کردن شیر دام، کلید اطمینان از تازه ماندن شیر دوشیده‌شده در مزرعه تولید شیر شماست. بدون یک سازوکار سردسازی مطمئن، شیر دام قبل از آنکه فرصتی برای خروج از مزرعه و توزیع پیدا کند، فاسد خواهد شد. خرید دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی مناسب علاوه بر حفظ کیفیت شیر، راهی مطمئن برای بالا نگه داشتن سطح تولید و کاهش اتلاف و هزینه‌های عملیاتی شماست.
دیدگاهتان را بنویسید