واکسیناسیون دام؛ لازمه‌ی سودآوری واحدهای صنعتی
یکی دیگر از مهم‌ترین الزامات مزارع پرورش دام و طیور، واکسیناسیون دام است. حیواناتی نظیر گاو و گوسفند به‌شدت در برابر بیماری آسیب‌پذیر هستند. عوامل مختلفی اعم از ویروس، باکتری، قارچ و انگل موج گسترده‌ای از همه‌گیری را بین دام‌ها به راه می‌اندازند. موجی که می‌تواند تلفات زیادی را به دنبال داشته باشد و هزینه‌های سنگینی را به کسب‌وکار شما وارد کند. بنابراین بسیار مهم است که ضمن مراقبت از دام‌ها، از آن‌ها در مقابل ابتلا به بیماری‌های بالقوه محافظت خوبی به عمل بیاورید. سلامت دام، یک اصل اساسی در صنایعی مثل دامداری و لبنیات است؛ اصلی که اغلب به اندازه‌ی اهمیتی که دارد، مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
از قدمت اصل واکسیناسیون بیش از 200 سال می‌گذرد. طی این دو قرن، گام‌های مهم و بلندی در راستای توسعه واکسن‌ها برداشته شده که به پیشگیری و در برخی موارد، از بین بردن بیماری‌ها در حیوانات کمک زیاده کرده‌اند. نظر به اهمیت موضوع واکسیناسیون دام، مقاله‌ی پیش رو را به این موضوع اختصاص داده‌ایم. از شما مخاطبان گرامی به فارم کالا دعوت می‌کنیم تا انتها با ما همراه باشید.
واکسیناسیون چیست؟
مفهوم اصلی واکسیناسیون در انسان‌ها و دام‌ها تفاوتی ندارد. واکسیناسیون دام یک روش ساده، ایمن و اثربخش برای محافظت از حیوانات در مقابل بیماری‌های بالقوه‌ای است که احتمال ابتلا به آن‌ها وجود دارد. واکسن‌ها به سیستم ایمنی بدن حیوان آموزش می‌دهند که چطور برای مقابله با عامل بیماری‌زا، به تولید آنتی‌بادی بپردازند. از سوی دیگر، خودِ واکسیناسیون هیچ خطری برای دام‌ها ندارد و آن‌ها را در معرض بیماری قرار نمی‌دهد. چراکه برای انجام این کار از ورژن‌های تخریب‌شده یا ضعیف شده‌ی پاتوژن‌ها مثل ویروس‌ها یا باکتری‌ها استفاده می‌کنند. سیستم ایمنی بدن حیوان از طریق واکسیناسیون، نحوه مقابله با عوامل بیماری‌زا را فرا می‌گیرد. به این ترتیب به‌واسطه میسر شدن امکان مبارزه مؤثر با بیماری‌های شایع، نرخ بیماری دام‌ها و متعاقباً میزان تلف شدن آن‌ها کاهش چشمگیری می‌یابد.
بیشتر بخوانید: دستگاه شیر سرد کن لبنیاتی و اهمیت آن در مزارع لبنی
اهمیت واکسیناسیون دام در مزارع پرورش دام و طیور
تحقیقات نشان داده‌اند که واکسیناسیون علاوه بر ارتقای سلامتی حیوانات، در بهبود رفاه آن‌ها نیز نقش مؤثری ایفا می‌کنند. این امر به‌نوبه خود، ثبات اقتصادی و توسعه پایدار را برای دامداران به ارمغان می‌آورد. اگر دام‌ها تحت مراقبت مناسب قرار نگیرند، مقاومت آن‌ها را در برابر بیماری کاهش می‌یابد. امری که درنهایت به شیوع بیماری‌های بالینی در میان آن‌ها منجر می‌شود. واکسن‌ها عاملی شبیه به یک میکروارگانیسم بیماری‌زا را در خود دارند و حاوی یکی از پروتئین‌های سطحی آن هستند. این عامل، سیستم ایمنی بدن حیوان را به نشان دادن واکنش در مقابل عامل بیماری‌زای اصلی تحریک می‌کند. به این ترتیب، سیستم ایمنی به‌محض مواجهه با عامل عفونی، با یادآوری نحوه رویارویی با آن، به مقابله با آن برمی‌خیزد.
فراموش نکنیم که هر رأس دام، یک سرمایه ارزشمند متحرک است. از این جنبه، فرایند واکسیناسیون دام را می‌توان به «بیمه کردن سرمایه» تشبیه کرد. کاری که اگر صورت نگیرد، پیامدهای آن گاهی می‌توانند یک واحد صنعتی را به مرز تعطیلی و ورشکستگی بکشانند. حتی اگر هم بحث ضرر و زیان مالی در میان نباشد، بیماری و تلف شدن دام‌ها، می‌تواند با کاهش ظرفیت تولید یک کسب‌وکار، آن را فرسنگ‌ها از اهداف خود دور کند.
ابزارهای موردنیاز برای واکسیناسیون دام
به‌طور کلی واکسن‌ها را می‌توان به 3 نوع اصلی تقسیم کرد:
- زنده (تضعیف‌شده)
- کشته‌شده (غیرفعال)
- واکسن‌های بیوسنتزی و مهندسی ژنتیکی شده
یک واکسن مؤثر باید حاوی مقادیر زیادی از «آنتی‌ژن» باشد. به این معنا که بتواند سیستم ایمنی بدن حیوان را به‌شدت تحریک کند.
در واکسیناسیون دام غیر از واکسن و حلال، به ابزارهای دیگری نیز نیاز دارید که عبارت‌اند از:
- سوزن
- پنبه
- الکل
- ظروف جمع‌آوری سرنگ، ویال و …
- مواد ضدعفونی‌کننده
- باکس کمک‌های اولیه
- قطره‌چکان
- فلاسک مخصوص حفظ زنجیره سرد
- اسپری
- سرنگ خودکار
- البسه‌ی مخصوص واکسیناسیون شامل کلاه، عینک، دستکش و …
لازم به ذکر است که وسایل موردنیاز، به نوع واکسن و همین‌طور روش واکسیناسیون نیز بستگی دارد. برای تسهیل دسترسی به وسایل موردنیاز، داشتن یک کیف واکسیناسیون دامپزشکی امری ضروری خواهد بود.
سخن آخر
واکسیناسیون دام یک فرایند ضروری برای ایمن‌سازی حیوانات در مقابل بیماری‌هاست. این فرایند بر متغیرهایی مثل میزان تولید و باروری تأثیر مستقیمی دارد. امری که متعاقباً بر میزان سود و زیان واحدهای اقتصادی فعال در صنایع دامداری و لبنیات بسیار تأثیرگذار است.
هدف اصلی از نگارش این مقاله، تأکید بر اهمیت واکسیناسیون، معرفی انواع واکسن و تشریح سازوکار اثربخشی آن‌ها و همین‌طور ابزارها و وسایل موردنیاز جهت انجام این کار بود. ناگفته نماند که برای انجام واکسیناسیون دام باید جنبه‌های دیگری را نیز مدنظر قرار داد. جنبه‌هایی که از یک واحد اقتصادی تا واحد اقتصادی دیگر می‌تواند متغیر باشد.
دیدگاهتان را بنویسید